Zestawienie orzecznictwa NSA i WSA z lat 2013 – 2018 z zakresu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (tezowane)

Żaden z przepisów ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2016 r., poz. 250 ze zm.) nie zabrania możliwości deklarowania w ramach jednej nieruchomości wielolokalowej (w której znajdują się lokale mieszkalne i użytkowe) różnicowania sposobu zbierania odpadów komunalnych na selektywny i nieselektywny. (Wyrok WSA w Białymstoku z 04.11.2018 r. I SA/Bk 84/18)

Decyzja wydana na podstawie przepisu art. 6o ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w związku z przepisem art. 21 § 3 ordynacji podatkowej, w brzmieniu obowiązującym od 1 lutego 2015 r. może jedynie określać wysokość zobowiązania, które powstało z mocy prawa i nie zostało wykonane, nie może natomiast określać zobowiązania „na bliżej nieokreśloną przyszłość”. (Wyrok NSA z 21.03.2018 r. II FSK 2210/17)

Nielegalne, na podstawie art. 12 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz.U. z 2014, poz. 40, ze zm.), zamieszkanie na działce w Rodzinnym Ogrodzie Działkowym, nie uzasadnia z tego tytułu powstania i wykonania w stosunku do działkowca obowiązku ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, o której mowa w art. 6c ust. 1 oraz art. 6i ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn. Dz.U. z 2016, poz. 250 ze zm.). (Wyrok NSA z 08.11.2017 r. II FSK 2602/15)

Wykluczenie przez Naczelny Sąd Administracyjny retrospektywnego oddziaływania dokonanej w uchwale z dnia 19 grudnia 2016 r., II FPS 3/16 wykładni przepisów art. 39 ust. 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym oraz art. 6q ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminie powoduje, że naruszenie prawa podjętą przed dniem 19 grudnia 2016 r. uchwałą rady miasta przenoszącą kompetencje prezydenta miasta na zarząd spółki komunalnej w zakresie indywidualnych spraw administracyjnych dotyczących opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi - nie może prowadzić do stwierdzenia nieważności takiej uchwały, a czyni zasadnym stwierdzenie jej wydania z naruszeniem prawa na podstawie art. 147 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm.). (Wyrok WSA w Białymstoku z 10.08.2017 r. II SA/Bk 267/17)

1. Oddziaływanie wykładni na przyszłość, o którym mowa w pkt 2 uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 grudnia 2016 r., II FPS 3/16, rodzi po stronie organów stanowiących gmin obowiązek zmiany w rozsądnym terminie podjętych uchwał w celu uwzględnienia w nich stanowiska zajętego przez Naczelny Sąd Administracyjny. Sąd orzekający w tej sprawie rozumie pojęcie rozsądnego terminu jako podjęcie niezwłocznie działań legislacyjnych, zmierzających do przejęcia przez organy wskazane w art. 6q ust.1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2012r., poz. 391) załatwiania spraw w sprawie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, z zastrzeżeniem ewentualnie dłuższego okresu wejścia w życie nowego aktu prawa miejscowego.
2. Zaplanowanie rozpoczęcia prac legislacyjnych dopiero po upływie 10-11 miesięcy od podjęcia uchwały przez Naczelny Sąd Administracyjny i jednocześnie zaplanowanie długiego (7-8 miesięcy) vacatio legis, mimo toczącego się postępowania dotyczącego ważności aktu prawa miejscowego, którego podstawę prawną stanowił art. 39 ust. 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U z 2001 r., Nr 142, poz. 159 z późn. zm., obecnie Dz.U. z 2013 r. poz. 594), nie daje gwarancji, że naruszenie prawa zostanie usunięte w wyniku działań własnych Gminy. Uzasadnia to zatem stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały na podstawie art. 147 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) z uwagi na naruszenie art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym w zw. z art. 13 i art.143 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U z 2012 r. poz. 749) i art. 6q ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. (Wyrok NSA z 28.06.2017 r. II FSK 1980/16)

1. W sprawach opłatzagospodarowanie odpadami komunalnymi przepis art. 6q ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2016 r. poz. 250 ze zm.) wyłącza stosowanie przepisu art. 39 ust. 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446 ze zm.).
2. Wykładnia dokonana w uchwale wiąże od dnia jej podjęcia. (Uchwała NSA z 19.12.2016 r. II FPS 3/16)

1. Osobą sprawującą zarząd nieruchomością wspólną w rozumieniu art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1399 ze zm.) jest również spółdzielnia mieszkaniowa.
2. Sformułowanie „obciążają”, użyte w art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, nie czyni z osoby sprawującej zarząd nieruchomością wspólną płatnika opłatyzagospodarowanie odpadami komunalnymi, ponieważ na gruncie tej ustawy konstrukcja płatnika nie ma zastosowania. (Wyrok NSA z 21.04.2016 r. II FSK 936/15)

Brzmienie art. 5 § 1 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2014 r., poz. 1619) przesądza o tym, że w sytuacji, gdy rada gminy podejmie uchwałę w trybie art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r., poz. 594 z późn. zm.) o przekazaniu kompetencji wójta/burmistrza/prezydenta do załatwienia indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej dotyczących opłat komunalnych organowi jednostki organizacyjnej gminy, organem uprawnionym do dochodzenia należności z tytułu odpadów komunalnych a tym samym wierzycielem jest organ tej jednostki, na rzecz której nastąpiło przekazanie a nie organ wykonawczy gminy. (Wyrok WSA w Gliwicach z 24.02.2016r. I SA/Gl 1179/15)

Zgromadzenie związku międzygminnego posiada z mocy art. 3 ust. 2a ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r., poz. 1399 z późn. zm.) kompetencję do uchwalania aktów prawa miejscowego ze skutkiem ex nunc. Ma też prawo - w celu prawidłowego wykonania przejętego obowiązku - do uchylania z takim samym skutkiem aktów regulujących tożsamą materię, które zostały wcześniej podjęte przez organy gmin wchodzących w skład związku międzygminnego. (Wyrok NSA z 01.12.2015 r. II FSK 1460/14)

Przepis art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym, przy uwzględnieniu odesłania zawartego w art. 6q ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, pozwala organowi stanowiącemu gminy na dokonanie przeniesienia kompetencji organu wykonawczego związanych z załatwieniem spraw indywidualnych nie tylko w formie decyzji, ale także innych aktów i czynności zmierzających do załatwienia spraw indywidualnych (m. in. czynności materialno - technicznych, sprawozdawczych i kontrolnych), określonych przepisami Ordynacji podatkowej, które wiązać się będą z wykonywaniem zadań związanych z szeroko rozumianymi sprawami opłat za usuwanie odpadów, związanymi z wykonywaniem zadań gminy w zakresie utrzymania czystości i porządku. (Wyrok NSA z 24.02.2015 r. II OSK 2289/14)

Art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym stanowi podstawę do przekazania przez radę gminy podmiotowi zewnętrznemu kompetencji do wydawania aktów oraz podejmowania wszelkich czynności o charakterze publicznoprawnym, w tym prowadzących do ustalenia (odmowy ustalenia), stwierdzenia (odmowy stwierdzenia), czy też potwierdzenia (odmowy potwierdzenia) uprawnienia lub obowiązków określonych przepisami prawa administracyjnego. Okoliczność, że podejmowane czynności, posiadając niewątpliwie charakter indywidualny, nie muszą wszystkie prowadzić do wydania decyzji, nie może prowadzić do zawężenia możliwej delegacji uprawnienia organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego do władczego działania. (Wyrok NSA z 26.11.2013 r. II OSK 2409/13)

Prawidłowo skalkulowana opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi powinna z jednej strony zapewniać sprawne funkcjonowanie systemu odbioru odpadów na terenie gminy, z drugiej zaś nie powinna stanowić źródła dodatkowych zysków gminy. (Wyrok WSA w Białymstoku z 06.11.2013 r. I SA/Bk 127/13)